W Polsce zasiłek macierzyński jest jednym z najważniejszych świadczeń dla pracujących mam. Daje on możliwość spędzenia czasu z nowo narodzonym dzieckiem bez konieczności martwienia się o pracę i dochody. Jednakże przyszłe mamy mogą również spotkać się z sytuacjami, w których muszą korzystać z przerwy od wykonywania pracy w trakcie ciąży. Dlatego warto wiedzieć, jakie uprawnienia przysługują kobietom w ciąży i po urodzeniu dziecka.
Kiedy przysługuje urlop macierzyński a komu zasiłek?
Urlop macierzyński przysługuje jedynie na umowie o pracę, co oznacza, że osoby pracujące na innych umowach, np. umowie zlecenie czy o świadczenie usług, nie mają prawa do tego świadczenia. Natomiast zasiłek macierzyński może być uzyskany również przez osoby, które nawiązały współpracę na podstawie innych umów, pod warunkiem że osoba jest ubezpieczona ubezpieczeniem chorobowym obowiązkowo lub dobrowolnie i spełnia określone warunki.
Komu przysługuje zasiłek macierzyński?
Zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonym, które spełniają jedną z poniższych przesłanek:
- urodziły dziecko;
- przyjęły na wychowanie dziecko w wieku do 14 roku życia i wystąpiły do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia;
- przyjęły na wychowanie w ramach rodziny zastępczej (z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej) dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego — do 10 roku życia.
Zasiłek macierzyński przysługuje:
- pracownikom,
- członkom rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych,
- osobom, które wykonują pracę nakładczą ,
- osobom, które pracują na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług oraz osobom, które z nimi współpracują, a także osobom świadczącym pracę na podstawie umowy uaktywniającej,
- osobom, które prowadzą pozarolniczą działalność, i osobom, które z nimi współpracują,
- osobom, które pracują odpłatnie na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
- osobom, które odbywają służbę zastępczą,
- duchownym,
Nabycie prawa do zasiłku macierzyńskiego nie jest obwarowane stażem ubezpieczeniowym czy okresem wyczekiwania. Oznacza to, że można nabyć prawo do zasiłku już od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego, zarówno w przypadku ubezpieczenia obowiązkowego, jak i dobrowolnego.
Wymiar zasiłku macierzyńskiego
Zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz urlopu ojcowskiego, przysługuje w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku.
Zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego przysługuje w wysokości 70% podstawy wymiaru zasiłku.
Zasiłek macierzyński za okresy okres urlopu macierzyńskiego albo urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego przysługuje w wysokości 81,5 % podstawy wymiaru zasiłku, a więc w wysokości „uśrednionej”, ale pod warunkiem, że pracownica nie później niż w ciągu 21 dni po porodzie (albo po przyjęciu dziecka na wychowanie i wystąpieniu do sądu z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka lub po przyjęciu dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza), złoży wniosek o udzielenie po urlopie macierzyńskim albo urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze.
Wniosek o wypłacenie zasiłku macierzyńskiego w wysokości 81,5 % podstawy wymiaru zasiłku nie może dotyczyć urlopu rodzicielskiego w części przysługującej wyłącznie drugiemu rodzicowi dziecka (w wymiarze 9 tygodni). Za tą część urlopu rodzicielskiego zasiłek macierzyński wynosi 70% podstawy wymiaru zasiłku.
W przypadku niewykorzystania ani jednego dnia zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego (w wysokości 81,5% podstawy wymiaru zasiłku) w pierwszym roku życia dziecka pracownikowi przysługuje:
- zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego w wysokości 70% podstawy wymiaru zasiłku,
- jednorazowe wyrównanie pobranego zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego do wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku (jednorazowe wyrównanie wypłacane jest na wniosek pracownika).
Wysokość wynagrodzenia w trakcie zwolnienia lekarskiego z powodu choroby w trakcie ciąży
Okres zasiłkowy w przypadku ciąży wynosi 270 dni, a wynagrodzenie chorobowe i zasiłek 100% podstawy wymiaru zasiłku. Wynagrodzenie chorobowe przez pierwsze 33 dni choroby w roku kalendarzowym wypłaca pracodawca, a od 34. dnia – Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Podsumowanie
Podsumowując, urlop macierzyński przysługuje jedynie na umowie o pracę, ale zasiłek macierzyński może być uzyskany również, gdy podstawą do ubezpieczenia są inne umowy lub okoliczności. Warto pamiętać, że zasiłek macierzyński przysługuje wszystkim ubezpieczonym ubezpieczeniem chorobowym, zarówno obowiązkowym jak i dobrowolnym.
Kwestie związane z macierzyństwem czy szerzej rodzicielstwem zarówno w przypadku zatrudniania pracowników na umowy o pracę jak i nawiązywania współpracy na podstawie umów cywilnoprawnych stanowią dla przedsiębiorców poważne wyzwanie. Nasza kancelaria służy pomocą prawną w takich sytuacjach, zapewniamy analizę prawną, doradztwo we wszelkich kwestiach związanych zarówno z urlopami i zasiłkami macierzyńskimi, jak i pozostałymi uprawnieniami związanymi z macierzyństwem.
Umów się z nami na e-spotkanie (klik) lub uzupełnij poniższy formularz kontaktowy.
