Spółka komandytowa to jedna z form prowadzenia działalności gospodarczej, która cieszy się popularnością wśród osób zainteresowanych prowadzeniem działalności gospodarczej. Jej charakterystyczna struktura, oparta na udziale komplementariusza i komandytariuszy, pozwala na elastyczne zarządzanie spółką i rozłożenie ryzyka pomiędzy różne kategorie wspólników. Spółka komandytowa jest przedsiębiorcą w rozumieniu Prawa przedsiębiorców i podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorców KRS.
Ponieważ cele spółek osobowych zostały określone w tożsamy sposób, a wobec tego osoby zamierzające podjąć prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki osobowej mają swobodny wybór pomiędzy spółką jawną, spółką komandytową oraz spółką komandytowo-akcyjną. Dokonując ostatecznego wyboru formy organizacyjno-prawnej, inwestorzy powinni kierować się innymi względami.
Jeśli zastanawiasz się nad wyborem formy prowadzenia działalności gospodarczej, warto zapoznać się z najważniejszymi informacjami dotyczącymi spółki komandytowej. W niniejszym artykule przedstawimy najważniejsze informacje, które powinieneś znać, rozważając spółkę komandytową jako formę prowadzenia działalności gospodarczej.
Spółka komandytowa – krótka charakterystyka i jej organy
Spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona.
Spółka komandytowa, podobnie jak np. spółka jawna i spółka partnerska, należy do kategorii spółek osobowych. W odróżnieniu od spółek kapitałowych spółka komandytowa nie posiada osobowości prawnej, ale posiada podmiotowość prawną. Oznacza to, że spółka może działać we własnym imieniu, zawierać umowy, posiadać mienie, występować w sądzie jako powód lub pozwany czy nabywać nieruchomości. Podobnie jak w przypadku każdej formy prowadzenia działalności gospodarczej, spółka komandytowa ma swoje wady i zalety.
Spółka komandytowa, inaczej niż np. spółka jawna oraz partnerska, a podobnie jak spółka komandytowo-akcyjna, jest podmiotem zrzeszającym dwa rodzaje wspólników tzn. wspólnika, który odpowiada za zobowiązania spółki w sposób nieograniczony (tak jak wspólnik spółki jawnej), który nazywany jest komplementariuszem oraz wspólnika, którego odpowiedzialność za zobowiązania spółki jest ograniczona sumą komandytową, który to wspólnik nazywany jest komandytariuszem. Spółka komandytowa jest więc zawsze spółką co najmniej dwuosobową – nigdy nie będzie istniała jako spółka jednoosobowa.
Tym zatem co wyróżnia spółkę komandytową, to rola jej wspólników: komplementariusza i komandytariusza. Oba te typy wspólników pełnią różne funkcje w spółce i mają różny zakres odpowiedzialności za zobowiązania spółki.
Komandytariuszami mogą być osoby fizyczne, prawne oraz jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, ale mające zdolność prawną. Komandytariusz nie ma prawa reprezentowania spółki i odpowiada za zobowiązania spółki tylko do wysokości określonej jako „suma komandytowa”. Wysokość tej sumy jest ustalana w umowie spółki i nie ma ogólnych przepisów, które by ją określały. Zwykle suma komandytowa jest równa wkładowi kapitałowemu wniesionemu przez komandytariusza. Jeśli spółka ma kilku komandytariuszy, każdy z nich może mieć inną ustaloną sumę komandytową. Informacje dotyczące sumy komandytowej są ujawniane w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS). Zatem spółka komandytowa, która, będąc formalnie spółką osobową, wykazuje cechy kapitałowe, widoczne przede wszystkim w odniesieniu do osoby komandytariusza.
Komplementariusz reprezentuje spółkę i zarządza jej sprawami. Odpowiada za długi spółki całym swoim majątkiem. To oznacza, że w przypadku niewypłacalności spółki, komplementariusz może być zmuszony do przekazania swojego prywatnego majątku w celu spłaty zobowiązań spółki.
Powstanie spółki – jak ją założyć, od czego zacząć?
Upraszczając – do założenia spółki komandytowej potrzebne są dwa kroki. Pierwszy z nich to podpisanie umowy spółki, a drugi – rejestracja spółki w KRS.
Umowę spółki komandytowej należy sporządzić przed notariuszem, forma aktu notarialnego wymagana jest pod rygorem nieważności. Sąd rejestrowy odmówi wpisu do rejestru spółki komandytowej, jeżeli umowa spółki jest nieważna ze względów formalnych.
Umowa spółki komandytowej może być zawarta również przy wykorzystaniu wzorca umowy (a więc bez konieczności zachowania formy aktu notarialnego). Elementem niezbędnym do zawarcia umowy spółki komandytowej online jest skorzystanie z formularza udostępnionego w systemie teleinformatycznym. Tworzenie w tym trybie spółki komandytowej zmusza do skorzystania z właściwego formularza, co po części ogranicza swobodę stron w zawieraniu takiej umowy, bowiem wypełnienie powyższego wzorca polega dosłownie: albo na wpisaniu właściwej treści w pola wykropkowane, albo na wyborze właściwego wariantu.
Od 1 lipca 2021 roku rejestracja spółki komandytowej w Krajowym Rejestrze Sądowym jest możliwa wyłącznie w formie elektronicznej. Proces rejestracji odbywa się poprzez wykorzystanie Portalu Rejestrów Sądowych lub platformy S24.
Od tego momentu nie jest już możliwe złożenie tradycyjnego, papierowego wniosku o rejestrację spółki komandytowej. Zamiast tego, przedsiębiorcy muszą skorzystać z elektronicznych usług dostępnych na Portalu Rejestrów Sądowych lub platformie S24, aby zarejestrować swoją spółkę komandytową.
Zmiana ta ma na celu przede wszystkim usprawnienie procesu rejestracji i dostosowanie go do wymogów nowoczesnej technologii. Rejestracja elektroniczna jest bardziej wygodna, efektywna i oszczędza czas zarówno dla przedsiębiorców, jak i dla organów rejestrowych.
Zawarcie umowy spółki jest istotnym momentem w procesie tworzenia spółki komandytowej. Przygotowanie dobrze skonstruowanej umowy bezpośrednio przyczynia się do sprawnego funkcjonowania spółki oraz realnie zapewnia ochronę dla wspólników w przypadku niekorzystnych dla spółki okoliczności.
Spółka komandytowa formalnie powstaje w momencie jej wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Osoby, które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu, a przed jej wpisem do rejestru, odpowiadają solidarnie.
Umowa spółki komandytowej
Umowa powinna ona zawierać pewne kluczowe elementy, które są istotne dla jej funkcjonowania. Poniżej przedstawiamy najważniejsze elementy, które powinny być uwzględnione w umowie spółki komandytowej:
- Firma i siedziba spółki — umowa powinna zawierać oficjalną nazwę spółki oraz jej adres siedziby, który jest miejscem prowadzenia działalności. Firma spółki komandytowej powinna składać się z nazwiska co najmniej jednego komplementariusza, kilku komplementariuszy lub wszystkich komplementariuszy, wzbogaconego o określenie „spółka komandytowa” lub skrót „sp. k.”;
- Przedmiot działalności spółki – umowa powinna określać jasno i precyzyjnie przedmiot, zakres i rodzaj działalności, jaką spółka będzie prowadzić;
- Czas trwania spółki — jeśli planowany jest określony czas trwania spółki, powinien zostać oznaczony w umowie. W przeciwnym razie spółka może działać czas nieokreślony;
- Wkłady wspólników – umowa musi uwzględniać informacje dotyczące wkładów wniesionych przez każdego wspólnika. Oznaczenie rodzaju wkładu oraz jego wartości jest istotne dla uregulowania praw i obowiązków wspólników;
- Suma komandytowa — w umowie spółki komandytowej powinna być określona suma komandytowa. Jest to kwota, do której komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki. Suma komandytowa jest ustalana na etapie zawierania umowy i może być różna dla poszczególnych wspólników.
Ważnym aspektem umowy spółki komandytowej jest jednoznaczne oznaczenie wkładów wspólników i ich wartości. Umowa powinna zawierać szczegółowe informacje dotyczące wkładów, włącznie z ich rodzajem, wartością i przyporządkowaniem do poszczególnych wspólników. Należy zauważyć, że wniesienie wkładu jest obowiązkiem każdego wspólnika, a umowa spółki nie może zwalniać żadnego z nich z tego obowiązku. To ważne zapewnienie, aby każdy wspólnik wnosił odpowiednie wkłady i brał odpowiedzialność za swoje zaangażowanie w spółkę komandytową. Jeżeli wkładem komandytariusza do spółki jest w całości lub w części świadczenie niepieniężne, umowa spółki określa przedmiot tego świadczenia (aport), jego wartość, jak również osobę wspólnika wnoszącego takie świadczenie niepieniężne. Zobowiązanie do wykonania pracy lub świadczenia usług na rzecz spółki oraz wynagrodzenie za usługi świadczone przy powstaniu spółki nie mogą stanowić wkładu komandytariusza do spółki, chyba że wartość innych jego wkładów do spółki nie jest niższa od wysokości sumy komandytowej.
Reprezentacja spółki komandytowej i odpowiedzialność jej wspólników
Prawo reprezentacji, czyli kompetencja do występowania w stosunkach zewnętrznych ze skutkiem prawnym dla spółki. Każdy komplementariusz w spółce komandytowej ma prawo reprezentować spółkę w stosunkach zewnętrznych i podejmować działania, które wiążą spółkę prawnie. Spółka komandytowa może być również reprezentowana przez pełnomocników, w tym przez prokurentów, którzy działają w imieniu i na rzecz spółki.
Natomiast komandytariusz nie posiada prawa do reprezentowania spółki komandytowej na mocy Kodeksu spółek handlowych. Komandytariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik. Komandytariusz może otrzymać zwykłe pełnomocnictwo ogólne lub prokurę, która jest szczególnym rodzajem pełnomocnictwa.
Prowadzenie spraw spółki polega na prowadzeniu przedsiębiorstwa spółki, a więc na wydawaniu decyzji, opinii, podejmowaniu uchwał, organizowaniu działalności spółki w ten sposób, aby był zgodny z przedmiotem jej działania i realizował ustalony cel gospodarczy spółki. Komandytariusz nie ma prawa ani obowiązku prowadzenia spraw spółki, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. W sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki wymagana jest zgoda komandytariusza, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Co do zasady, prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki komandytowej przysługuje każdemu komplementariuszowi, jednak wspólnicy mogą odmiennie określić zasady prowadzenia spraw spółki.
Za długi spółka odpowiada swoim majątkiem. Odpowiedzialność spółki jej własnym majątkiem za jej długi jest konsekwencją odrębności majątku (przedsiębiorstwa) spółki od majątku jej wspólników. Niezależnie od powyższego, co jest cechą świadczącą o specyfice spółek osobowych, jeżeli majątek spółki osobowej okaże się niewystarczający do wyegzekwowania roszczeń wierzycieli, wspólnicy spółki komandytowej będą ponosić solidarną odpowiedzialność za jej zobowiązania (przy czym w przypadku komplementariuszy będzie ona miała charakter nieograniczony – natomiast w przypadku komandytariuszy będzie ona ograniczona do wysokości sumy komandytowej
Komplementariusze w spółce komandytowej ponoszą pełną odpowiedzialność za długi spółki, bez jakiejkolwiek ograniczenia, korzystając ze swojego prywatnego majątku. Jednak ich odpowiedzialność ma charakter pomocniczy, co oznacza, że egzekucja wobec tych wspólników może być podejmowana jedynie wtedy, gdy postępowanie egzekucyjne prowadzone wobec spółki nie przyniesie oczekiwanych rezultatów, bądź będzie częściowo nieskuteczne.
Natomiast komandytariusze, w przeciwieństwie do komplementariuszy, ponoszą ograniczoną odpowiedzialność za długi spółki. Zakres ich odpowiedzialności wobec wierzycieli jest określony i nie przekracza określonej w umowie spółki kwoty, znanej jako „suma komandytowa”. Jeśli komandytariusz wnosi do spółki wkład o wartości równoważnej lub przekraczającej sumę komandytową, nie ponosi osobistej odpowiedzialności za długi spółki. Kto przystępuje do spółki w charakterze komandytariusza, odpowiada także za zobowiązania spółki istniejące w chwili wpisania go do rejestru.
Spółka komandytowa — rozwiązanie
Rozwiązanie spółki polega na tym, że wspólników przestaje wiązać dążenie do osiągnięcia wspólnego celu, jakim jest prowadzenie przedsiębiorstwa. Wskazać należy, że rozwiązanie spółki komandytowej powodują:
- Przyczyny przewidziane w umowie spółki — umowa może przewidywać dowolne okoliczności;
- Jednomyślna uchwała wszystkich wspólników o rozwiązaniu spółki;
- Ogłoszenie upadłości spółki;
- Śmierć komplementariusza lub ogłoszenie jego upadłości (gdy komplementariusz nie jest osobą fizyczną a osobą prawną bądź jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, także ustanie bytu prawnego takiego podmiotu, stanowi przyczynę rozwiązania spółki);
- Wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika;
- Prawomocne orzeczenie sądu.
Po podjęciu decyzji o rozwiązaniu spółki celem wspólników powinno być zakończenie i podsumowanie prowadzonej działalności oraz rozliczenie zysków i strat poniesionych przez spółkę.
Zastanawiasz się, czy spółka komandytowa to właściwa dla Ciebie forma prowadzenia działalności gospodarczej?
Umów się z nami na e-spotkanie (klik) lub uzupełnij poniższy formularz kontaktowy.
