Spółka jawna – charakterystyka

Poszukujesz odpowiedniego modelu prowadzenia działalności gospodarczej? Spółka jawna może być jednym z interesujących rozwiązań, które warto rozważyć. Jest to rodzaj osobowej spółki handlowej, charakteryzującej się prostą strukturą i elastycznością działania. W dzisiejszym wpisie na blogu przyjrzymy się bliżej charakterystyce spółki jawnej.

Najważniejsze cechy spółki, czyli spółka jawna w pigułce

Pierwszą istotną cechą spółki jawnej jest fakt, że nie posiada ona osobowości prawnej. Ma natomiast zdolność prawną, co oznacza, że może działać we własnym imieniu. Jest to ważne, ponieważ spółka jawna może samodzielnie nabywać prawa, zaciągać zobowiązania. Może także być stroną umowy czy dochodzić swoich praw w sądzie. Oznacza to, również że ma możliwość prowadzenia działalności pod własną firmą, co często jest ważnym aspektem dla przedsiębiorców.

Warto podkreślić, że w spółce jawnej nie występują organy takie jak zarząd czy rada nadzorcza. Związane jest to z faktem, że jest to spółka osobowa gdzie co do zasady prawa i obowiązki w tym zakresie powierzone są samym wspólnikom niepowoływanym organom. To właśnie wspólnicy są odpowiedzialni za podejmowanie decyzji i zarządzanie spółką jawną. Zarówno w zakresie „do wewnątrz”, czyli prowadzenia spraw spółki, jak i „do zewnątrz”, czyli reprezentacji spółki wobec podmiotów trzecich.

Spółka jawna – zalety

Dlaczego spółka jawna może być atrakcyjnym rozwiązaniem dla wielu przedsiębiorców? Przede wszystkim, jest to dobre rozwiązanie dla tych, którzy prowadzą działalność o niewielkim stopniu ryzyka, w małej lub średniej skali. Spółka jawna może być tworzona przez wspólników z jednej branży, którzy mają podobne cele i interesy. Dzięki temu wspólnicy mogą skoncentrować się na rozwijaniu działalności i wspólnie podejmować decyzje.

Jedną z kluczowych zalet spółki jawnej jest niższy koszt funkcjonowania w porównaniu do bardziej skomplikowanych form działalności, takich jak spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Ponadto, w przypadku osiągania przychodów poniżej 2 mln euro, spółka jawna może prowadzić prostą księgowość. Stanowi to dodatkową zaletę dla przedsiębiorców.
Ważną kwestią, którą warto podkreślić, jest fakt, że spółka dysponuje własnym majątkiem (pochodzącym z wkładów wspólników i nabytych w trakcie swojej działalności). Oznacza to, że ma możliwość pokrywania swoich zobowiązań majątkiem należącym do spółki.

Warto mieć również świadomość, że prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki jawnej nie oznacza, że wspólnicy takiej spółki zwolnieni są z odpowiedzialności. W przypadku spółki jawnej wspólnicy odpowiadają solidarnie i bez ograniczeń za zobowiązania spółki. Oznacza to, że każdy z nich ponosi pełną odpowiedzialność swoim majątkiem. Ta cecha spółki może być uznawana za pewien jej minus w stosunku do zasad odpowiedzialności wspólników w spółkach kapitałowych.

Powstanie spółki jawnej – jak ją założyć?

Podmioty, które mogą pełnić rolę wspólników w spółce jawnej, obejmują zarówno osoby fizyczne, jak i prawne, a także jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, takie jak spółki osobowe prawa handlowego. Warto zaznaczyć, że spółka jawna nie może być założona przez jednego wspólnika. Oprócz tego spółka cywilna, która nie ma podmiotowości prawnej, nie może być wspólnikiem w spółce jawnej.

Istnieją dwa sposoby powstania spółki jawnej. Pierwszym z nich jest zakładanie nowej spółki, a drugim powstanie poprzez przekształcenie spółki cywilnej.

Pierwszy ze sposobów wymaga zawarcia umowy spółki w formie pisemnej lub z wykorzystaniem elektronicznego wzorca udostępnionego w systemie S24, a następnie dokonania rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS). Dopiero po dokonaniu rejestracji spółka jawna nabiera zdolności prawnych. Może wówczas rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej oraz nabywać prawa i zobowiązania, na przykład ubiegać się o zezwolenia czy nabywać nieruchomości. W celu sprawdzenia, czy spółka jawna została wpisana do rejestru przedsiębiorców, można skorzystać z eKRS.

Co po rejestracji spółki jawnej w KRS?

Po rejestracji spółki jawnej w KRS konieczne jest złożenie zgłoszenia do urzędu skarbowego oraz założenie rachunku bankowego firmowego. Rejestrację spółki jawnej można przeprowadzić wyłącznie drogą elektroniczną, za pośrednictwem Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) poprzez Portal Rejestrów Sądowych lub portal S24, jeśli umowa spółki jest oparta na wzorcu dostępnym w S24.

Po rejestracji spółka jawna musi dostarczyć uzupełniające dane do urzędu skarbowego, korzystając z formularza NIP-8. Są to dane, które nie są wymagane przy rejestracji. Należą do nich numery rachunków bankowych, przewidywana liczba pracowników, miejsca prowadzenia działalności oraz szczegółowe dane kontaktowe. Te informacje są przekazywane do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) i urzędu skarbowego.

Powstanie spółki jawnej w wyniku przekształcenia spółki cywilnej jest możliwe, gdy spełnione zostaną następujące warunki:

• Wspólnicy dotychczasowej spółki cywilnej podejmują decyzję (uchwałę) o przekształceniu jej w spółkę jawną;
• Umowa spółki cywilnej zostaje dostosowana do przepisów dotyczących umowy spółki jawnej (dotychczasowa regulacja zgodna z Kodeksem cywilnym musi ulec zmianie na właściwe przepisy określone w Kodeksie spółek handlowych);
• Koniecznie wszyscy wspólnicy muszą zgłosić przekształcenie spółki do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS).

Należy pamiętać, że w przypadku adaptacji umowy spółki cywilnej do przepisów dotyczących spółki jawnej, niemożliwe jest dokonanie tego procesu za pomocą systemu S24 oraz skorzystanie z elektronicznego wzorca umowy spółki jawnej. W takiej sytuacji warto skorzystać z profesjonalnej pomocy prawnej.

Spółka jawna – jak powinna wyglądać umowa?

W umowie spółki jawnej należy uwzględnić co najmniej następujące elementy:

• Dokładne określenie nazwy (firmy) spółki jawnej;
• Wskazanie wszystkich wspólników spółki jawnej oraz informacje dotyczące wniesionych przez nich wkładów;
• Precyzyjne określenie przedmiotu działalności spółki, zgodnie z klasyfikacją PKD (czyli czym będzie się spółka zajmować);
• W przypadku ustalenia innego niż czas nieokreślony, określenie okresu trwania spółki jawnej.

Umowę spółki jawnej muszą podpisać wszyscy wspólnicy założyciele. W przypadku osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej podpis na umowie może zostać złożony przez:

• Osoby, które są uprawnione do reprezentowania tych podmiotów (stosownie do przepisów regulujących reprezentację tych podmiotów);
• Pełnomocnika, który posiada szczególne pełnomocnictwo do zawarcia umowy spółki jawnej.

Firma, czyli jak nazwać spółkę jawną?

W przypadku spółki jawnej tak jak w przypadku każdej nowo rozpoczynanej się działalności gospodarczej istotnym elementem jest odpowiednie oznaczenie firmy. Musi ono obejmować nazwiska wspólników – wszystkich, wybranych lub jednego z nich.
Jeżeli jednym ze wspólników spółki jawnej jest inna spółka prawa handlowego, w nazwie firmy spółki jawnej należy uwzględnić pełną nazwę tej spółki, dodając określenie „spółka jawna”. Wskazuje to na formę organizacyjną przedsiębiorstwa.

Dozwolone jest stosowanie skrótu „sp. j.” w obrocie.

Należy pamiętać, że firma spółki musi się wyróżniać spośród już istniejących na rynku. Tak, aby z jednej strony nie naruszać praw innych podmiotów z drugiej z łatwością dać się rozpoznać klientom. Jeśli spółka jawna powstała w wyniku przekształcenia spółki cywilnej, jej firma może nawiązywać do dotychczasowej nazwy spółki cywilnej, zawierając imiona i nazwiska wszystkich wspólników, z dodatkowym określeniem „spółka jawna”.

Jednakże, jeśli firma spółki po przekształceniu różni się od nazwy spółki cywilnej, należy umieścić nawias, w którym powinno się zawrzeć brzmienie poprzedniej nazwy.

Reprezentacja spółki jawnej

Czym jest reprezentacja spółki? To wszelkie działania „na zewnątrz”, wobec podmiotów trzecich.

Przepisy dotyczące spółki jawnej przewidują, że zasadniczo każdy wspólnik ma prawo do reprezentowania spółki, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Nie ma znaczenia, czy wspólnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna czy inna spółka osobowa. Jednak wspólnicy mogą ustalić inaczej w umowie spółki jawnej, kto ma uprawnienia do reprezentowania spółki. Z mocy samego faktu bycia wspólnikiem przysługuje już takie uprawnienie, o ile nie zostanie postanowione, że jest inaczej.

W praktyce możliwe jest wyłączenie pewnych wspólników z prawa do reprezentowania spółki. Takie pozbawienie jednego lub kilku wspólników prawa reprezentowania spółki może zostać ustalone w umowie spółki, lub poprzez zmianę umowy. Jednakże ogólnie obowiązuje zasada, że taka zmiana wymaga zgody wszystkich wspólników, w tym także tych, którzy mają być wyłączeni z reprezentacji spółki. Innymi słowy – nie można wbrew woli danego wspólnika wyłączyć go z prawa do reprezentowania spółki.

Dodatkowo na zasadach ogólnych obowiązujących również inne podmioty – spółka jawna może być reprezentowana również przez osoby spoza grona wspólników. W takim przypadku takie osoby muszą posiadać pisemne pełnomocnictwa udzielone przez wspólnika, który ma prawo do reprezentowania spółki.

Odpowiedzialność wspólników spółki jawnej

Spółka jawna wyróżnia się charakterystyczną cechą, polegającą na tym, że każdy z jej wspólników ponosi solidarną, osobistą i nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki. Oznacza to, że wierzyciele spółki mają prawo dochodzić swoich roszczeń wobec spółki z majątku każdego wspólnika. Zarówno obecnego, jak i przyszłego, jeśli majątek spółki nie wystarcza na ich zaspokojenie. Co więcej, wierzyciele mają prawo skierować roszczenia przeciwko jednemu, kilku lub wszystkim wspólnikom wedle własnego wyboru. Z kolei wspólnicy, którzy pokryli zobowiązanie, mogą żądać zwrotu świadczeń od tych wspólników, którzy nie wypełnili swoich zobowiązań.

Rozwiązanie spółki jawnej

Rozwiązanie spółki jawnej to proces, w którym wspólnicy przestają dążyć do osiągnięcia wspólnego celu, jakim jest prowadzenie przedsiębiorstwa.

Po podjęciu decyzji o rozwiązaniu spółki głównym celem wspólników powinno być zakończenie i przeanalizowanie wszelkich aspektów prowadzonej działalności. Dodatkowo powinni dokonać rozliczenia zysków i strat, jakie spółka poniosła. W tym okresie ważne jest przeprowadzenie wszystkich niezbędnych czynności mających na celu:

• Zakończenie spraw spółki;
• Uregulowanie zobowiązań;
• Spłatę długów;
• Odzyskanie należności;
• Rozwiązanie wszelkich umów.

Istotne jest również przeprowadzenie ostatecznego rozliczenia finansowego, w którym uwzględnione zostaną wszystkie dochody i wydatki poniesione przez spółkę w okresie jej istnienia.

Rozwiązanie spółki następuje z chwilą jej wykreślenia z rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Krajowy Rejestr Sądowy. Dopiero ta czynność pociąga za sobą całkowite zlikwidowanie spółki.

Umów się z nami na e-spotkanie (klik) lub uzupełnij poniższy formularz kontaktowy.